Tussenkomst op korte termijn in de energiefactuur is noodzakelijk voor alle betrokken partijen: consumenten, bedrijven en energieleveranciers

De evolutie van de prijzen voor gas en elektriciteit weegt op de koopkracht van de gezinnen, op de omzet en zelfs het voortbestaan van de ondernemingen. Het bedreigt ook de financiële stabiliteit van de leveranciers. Er zijn 3 mogelijkheden op korte termijn:

• Verlaag de BTW op de elektriciteits- en gasfactuur: Dit komt de klanten ten goede en vermindert tegelijkertijd de grote financiële risico's die de leveranciers nu moeten dragen;
• Zorg voor voldoende liquiditeiten zodat de marktwerking gewaarborgd wordt;
• Verdeel de risico’s van de onbetaalde facturen.

Nooit geziene prijsschok

De oorlog in Oekraïne zorgt voor een ongekende prijsstijging op de groothandelsmarkt voor gas (met de elektriciteitsprijs in het kielzog daarvan). De elektriciteitsfactuur is zowat verdubbeld en die voor gas is drie keer zo hoog (in vergelijking met de gemiddelde prijs in de eerste helft van 2021). Dit is het geval voor de residentiële klanten met een variabel contract en zelfs voor klanten met een vast contract dat afloopt en die dus een nieuw contract moeten aangaan. Deze sterk gestegen energiekosten zijn moeilijk te dragen, zelfs voor de middenklasse en ook voor de bedrijven.

Deze prijsschok is waarschijnlijk niet enkel een crisis op korte termijn. Niets wijst er op dit moment op dat de prijzen op korte termijn dalen naar ‘normale’ niveaus (van voor COVID). Zo noteren de langetermijncontracten voor 2023,2024 en 2025 boven de prijzen van 2019.

Code ‘rood’ voor huishoudens, bedrijven en leveranciers

Deze situatie is rampzalig voor Belgische gezinnen en bedrijven, maar ook voor leveranciers die in de frontlinie van deze oververhitte en volatiele groothandelsmarkt staan:

De liquiditeitspositie van de leveranciers is aanzienlijk verslechterd. Dit is te wijten aan:

• Sterk stijgende voorfinancieringskosten om de behoeften van hun klanten op de groothandelsmarkten te dekken;
• De voorschotten van de klanten volgen de stijging van de marktprijzen onvolledig;
• De onevenwichtskosten lopen sterk op;
• Het hoge aantal onbetaalde facturen leidt tot meer vraag naar betalingsuitstel en afbetalingsplannen. De bedragen van de betaalplannen worden alsmaar hoger en de looptijd langer;
• De voorfinancieringskosten voor de toepassing van het sociaal tarief voor de gebruikelijke begunstigden (1 op 10 residentiële klanten) stijgen ook sterk.

Gevolg: op de meeste van de lopende contracten maken de leveranciers verlies, wat hun financiële stabiliteit in gevaar kan brengen.

De factuur voor de eindklant verlagen en de risico’s beperken voor hun leveranciers

De maatregelen die de regering al genomen heeft om de factuur te verlagen zijn nuttig. Gezien de omvang van de crisis is het zinvol dat de overheid snel aanvullende maatregelen neemt.

Wat kunnen we nog meer doen?

Een mirakeloplossing bestaat niet maar alle beetjes helpen:

• Verminderen van het energieverbruik van de huishoudens en bedrijven. Leveranciers communiceren naar hun klanten over energie-efficiëntie. Leveranciers en overheden moeten meer samenwerken om deze boodschap te brengen en elkaar te versterken;
• Verlaging van de btw tot 6% op elektriciteit en gas, althans zolang de prijzen hoog blijven;
• Verleng daarom de huidige btw-verlaging op elektriciteit na eind juni en dit  bij voorkeur permanent. Verlaging van de btw op gas tot 6% vanaf het begin van het derde of vierde kwartaal;
• Voorzie een energiecheque die zich richt op een onverdeeld aandeel van het elektriciteits- en/of gasverbruik.
• Investeren in hernieuwbare energie: de terugverdientijd van PV is nog nooit zo kort geweest als nu;
• Kiezen voor een betaalbare en competitieve elektriciteitsprijs. Daarom moeten de regionale en nationale overheden hun inspanningen verderzetten en versterken  om het aandeel aan belastingen, heffingen en openbare dienstverplichtingen in de elektriciteitsfactuur te verlagen. Dit is een belangrijke hefboom voor elektrificatie, die op termijn het eindverbruik vermindert;
• Vrijmaken van inkomsten uit de EU-handel in emissierechten (EU-ETS) en deze te gebruiken voor fiscale stimuli om te investeren in energie-efficiëntie bij huishoudens en bedrijven;
• Investeren goedkoper maken voor zowel gezinnen, bedrijven als leveranciers. Zij hebben nood aan goedkope liquiditeiten (goedkope leningen);
• Spreiden van de risico’s van de onbetaalde facturen over leveranciers, netbeheerders en overheden. Met de huidige crisis die blijft aanhouden is dit absoluut noodzakelijk geworden.