Het prijssignaal: een krachtige hefboom voor elektrische flexibiliteit

Sinds kort hebben Belgische huishoudens en bedrijven toegang tot dynamische tarieven voor het energiegedeelte van hun elektriciteitsfactuur. Vlaanderen neemt hierin het voortouw, Wallonië en Brussel volgen nu ook, waardoor deze nieuwe producten in het hele land beschikbaar zijn. Deze evolutie vormt een belangrijke stap in de implementatie van flexibiliteit, met de introductie van een duidelijk en stimulerend prijssignaal.

Maar dit is slechts de eerste trap van de raket. Vanaf 1 januari 2026 kunnen Waalse klanten met een digitale meter ook kiezen voor een “time of use”-tarief (ToU) op het distributienetwerkgedeelte: het IMPACT-tarief. Dit tarief, goedgekeurd door de CWaPE voor de periode 2026–2029, moet de consumenten aanmoedigen om hun verbruik te verschuiven naar momenten waarop er een overvloed aan elektriciteit op het net is.

Het is gebaseerd op vijf tijdsblokken verdeeld over drie tariefniveaus: 

• PIC-uren (17u–22u): het duurst
• MEDIUM-uren (7u–11u en 22u–1u)
• ECO-uren (1u–7u en 11u–17u): het voordeligst

De combinatie van de prijssignalen via energie (via dynamische tarieven) en via het net (via ToU-tarieven) geeft een zeer sterke financiële prikkel om verantwoord verbruiksgedrag te stimuleren. Volgens gegevens van de CREG voor juli 2025 vertegenwoordigde het energiegedeelte en de transport- en distributiekosten respectievelijk 65% van de gemiddelde eindfactuur van een residentiële klant in Vlaanderen en 67% in Wallonië. Hoewel dynamische en ToU-tarieven niet op het volledige aandeel van toepassing zijn (bijvoorbeeld niet op het transportgedeelte van Elia), kan men stellen dat ruim meer dan de helft van de factuur beïnvloedbaar is via tariefmatige flexibiliteit.

Bij FEBEG zijn we ervan overtuigd dat het prijssignaal essentieel is om flexibiliteit op laag- en middenspanning vrij te maken. Belgische leveranciers beseffen dit ook. Ze ontwikkelen actief producten, oplossingen en toepassingen waarmee hun klanten de voordelen van hun flexibiliteit kunnen benutten. Die voordelen zijn individueel – in de vorm van een lagere factuur – maar ook collectief, door de kosten voor netversterking te beperken.

Een recente studie van de Vlaamse Nutsregulator (ex-VREG) illustreert deze dynamiek goed: de analyse van het capaciteitstarief (CapTar) toont aan dat het prijssignaal daadwerkelijk werkt, zelfs wanneer het slechts een deel van de factuur betreft.

«FEBEG en haar leden zijn volledig gemobiliseerd om de flexibiliteitsmarkt te ontwikkelen bij huishoudens, zelfstandigen en kmo’s”, verklaart Marc Van den Bosch, algemeen directeur van FEBEG. «Door een slimmer en responsiever verbruik te stimuleren, wordt het prijssignaal een sleutelinstrument om de energietransitie te doen slagen, en tegelijk de veerkracht van het Belgische elektriciteitssysteem te versterken».